Gıda Katkı Maddesi Nedir?
Tek başına gıda olarak tüketilmeyen veya gıda ham veya yardımcı
maddesi olarak kullanılmayan, tek başına besleyici değeri olan veya
olmayan, seçilen teknoloji gereği kullanılan işlem veya imalat
sırasında kalıntı ve türevleri mamul maddede bulunabilen, gıdanın
üretilmesi, tasnifi, işlenmesi, hazırlanması, ambalajlanması,
taşınması, depolanması sırasında gıda maddesinin koku, tat, görünüş,
yapı ve diğer niteliklerini korumak, düzeltmek veya istenmeyen
değişikliklere engel olmak ve düzeltmek amacıyla kullanılmasına izin
verilen maddelere Gıda Katkı Maddeleri denir.
Gıda Katkı Maddelerinin Kullanım Alanları:
Günümüzde uygulanan üretim teknikleri sayesinde besin sektöründe verim
artışı, kayıpların en aza indirilmesi, ürün kalitesinin arttırılması
ve standardizasyonu, ürünlerin dayanma sürelerinin arttırılması ve
değişik yeni besinlerin üretimi gibi uygulamalar gerçekleşmiştir. Tüm bu
gelişmelerde gıda katkı maddelerinin besin endüstrisinde kullanılması
etkili olmuştur. Yasalarla kontrol edilen gıda katkı maddelerinin
kullanım alanları şu şekildedir :
1.
Renklendiriciler : Boyalar ve pigmentler, besinlerin işlenmeleri
sırasında kaybolan doğal renklerini geri kazandırmak, tüketiciye çekici
hale getirmek için besinlere katılırlar.
2. Koruyucular : Besinlerin mikrobiyal bozulmalarını önlemek için katılırlar.
3. Antioksidanlar : Yağların bozulmalarını, acılaşmalarını önlemek için kullanılmaktadır.
4. Emülsifiyerler ve Stabilizörler
: Emülsifiyerler, yağlarla suyun karışımını sağlamak için
kullanılmaktadır. Stabilizörler, emülsiyonların dayanıklı hale
getirilmelerini ve bileşenlerine ayrılmalarını önlemek için
kullanılırlar.
5. Tatlandırıcılar : Şekerden daha tatlı olan bu maddeler çok düşük miktarlarda ve besinleri tatlandırmak için kullanılırlar.
6.
Geniş amaçlı gıda katkı maddeleri : Bunlar aroma vericiler,
çözücüler, polifosfatlar gibi geniş amaçlı olarak kullanılan gıda katkı
maddeleridirler.
E Kodu Nedir ?
Gıda katkı maddelerini tanımlamak ve herhangi bir karışıklığa yol
açmamak için kullanılan Avrupa Birliği’nin (EC) simgesi olarak E harfi
ve üç rakamlı sayıdan ibaret kodlardır. Avrupa Birliği tarafından her
katkı maddesi için belirlenir. Doğal veya sentetik olsun gıda
maddelerinde kullanılan ve katkı maddesi olarak tanımlanan tüm
kimyasallar bu kodlama sisteminin içindedir.
E" numara sistemi ile gıda katkı maddelerinin temel işlevlerine göre sınıflandırılması şu şekildedir :
1. Renklendiriciler E 100 - 180
2. Koruyucular E 200 - 297
3. Antioksidanlar E 300 - 321
4. Emülsifiyer ve stabilizatörler E 322 - 500
5. Asit baz sağlayıcılar E 500 - 578
6. Tatlandırıcılar, koku verenler E 620 - 637
7. Geniş amaçlılar E 900 – 927
Gıda Katkı Maddelerinin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri:
Bazı gıda katkı maddeleri ne duyarlı olan insanlar reaksiyon
verebilirler. Renklendiricilerden bazıları astım, deri döküntüleri,
hiperaktivite ve migrene yol açabilirler. İzin verilen renklendiriciler
ülkeden ülkeye değişebilir. Örneğin; Norveç ve İsveç besinlerdeki tüm
yapay renklendiricilerin kullanımını yasaklamıştır.
Aroma arttırıcı maddelerden bazıları baş dönmesi, çarpıntı yapabilir.
Gut hastalığı olanlarla pürinden fakir diyet alması gerekenler bu gıda
katkı maddelerini almamalıdır. Koruyucu maddeler, besinleri bakteri,
küf, maya bozulmalarından korumak, raf ömrünü uzatmak, doğal renk ve
aromayı korumak amacı ile kullanılırlar. Bu maddelerden en çok sucuk,
salam, sosis ve pastırma gibi et ürünlerine konan nitrat ve nitrit
tartışılmaktadır. Bunlar parlak, kırmızı pembe rengin sağlanması
yanında, tuz ile birlikte Clostridium botulinumun çoğalmasını ve toksin
oluşturmasını önlemektedir. Nitrat ve nitrit kanserojen nitrozo
bileşiklerinin oluşumuna aracılık etmektedirler.
İllegal Katkı Maddeleri:
Laboratuarımızda yasal gıda katkı maddelerinin analizleri dışında,
yasal olmayan katkı maddelerinin de tespiti yapılmaktadır.
Akreditasyon:
Laboratuvarımız sebze meyvelerde “Nitrat” analizlerinde (NMKL No:165 2000) akredite edilmiştir.